Η επικαιρότητα του λόγου του Αριστόβουλου Μάνεση

του Νίκου Κ. Αλιβιζάτου

Καθημερινή
25 Ιουλίου 2010

Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες δέκα χρόνια από τον θάνατο του Αριστόβουλου Μάνεση, το καλοκαίρι του 2000. Ηταν ο διαπρεπέστερος Ελληνας συνταγματολόγος της γενιάς του, ο οποίος σημάδεψε με το έργο, τη διδασκαλία και τον δημόσιο λόγο του τρεις, τουλάχιστον, γενιές νομικών της μεταπολεμικής περιόδου.

Για τη συμβολή του Αρ. Μάνεση στην επιστήμη του Συνταγματικού Δικαίου σε καιρούς χαλεπούς, αλλά και πιο πρόσφατα, έχουν γραφεί πολλά. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει επωφελώς στους δύο συγκεντρωτικούς τόμους με τις μελέτες του (Συνταγματική θεωρία και πράξη, τ. Α΄, Θεσσαλονίκη, 1980, τ. Β΄, Αθήνα, 2007) και, προπάντων, στον πρώτο από τους τρεις τόμους του Χαρμόσυνου, που εξέδωσαν προς τιμήν του οι μαθητές του, το 1994. Σε αυτόν δημοσιεύονται 27 μελέτες για το έργο του, παρουσιασμένες όλες ενώπιόν του, σε συμπόσιο που του αφιέρωσε ο Τομέας Δημόσιου Δικαίου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τον Μάιο του 1991. Σε αυτή την εκδήλωση, χωρίς προηγούμενο για εν ζωή επιστήμονα, δάσκαλος, ομότεχνοι και μαθητές (προερχόμενοι απ’ όλο το πολιτικό και ιδεολογικό φάσμα!) δεν συζήτησαν απλώς επί ώρες, αλλά «αντιπαρατέθηκαν» πάνω σε ένα πολυσχιδές έργο, που ξεπερνούσε κατά πολύ το στενό αντικείμενο του κλάδου που υπηρετούσε ο τιμώμενος.

Η μοναδική ζεστασιά με την οποία συμπεριφερόταν στους μαθητές του, ήταν το βασικότερο χαρακτηριστικό του Μάνεση ως δασκάλου. Γιατί, χωρίς την παραμικρή επιτήδευση, είχε καταφέρει να αντιστρέψει τον κανόνα: τους μεν ισχυρούς τους αντιμετώπιζε «αφ’ υψηλού», τους δε ανίσχυρους με ταπεινοφροσύνη. Κάτι που βέβαια, ενώ προκαλούσε τη δυσπιστία των πρώτων, του χάριζε το πιο πολύτιμο δώρο: την εμπιστοσύνη των δεύτερων.

Χάρη σ’ αυτή την εμπιστοσύνη, ο Αρ. Μάνεσης απολαμβάνει μετά θάνατον ένα σπάνιο προνόμιο: οι μαθητές του συγκρότησαν επιστημονική εταιρεία που φέρει το όνομά του όχι μόνο για την προβολή του έργου του, αλλά και για την καλλιέργεια ενός «ζωντανού» Συνταγματικού Δικαίου.

Περισσότερα